Scenariusz lekcji przyrody w klasie VI Temat lekcji: Płazy - przegląd i ochrona Dział: Z wody na ląd Zakres treści: Płazy - podział ze względu na budowę zewnętrzną: ogoniaste, bezogonowe. Ochrona płazów. Cele operacyjne w kategoriach:Poziom wiadomości: zapamiętywanie:uczeń:wymienia gatunki płazów występujących w Polscewymienia przykłady płazów chronionychnazywa gatunki należące do płazów ogoniastych i bezogonowych rozumienie:uczeń:wyjaśnia, dlaczego należy chronić płazyrozróżnia płazy bezogonowe i ogoniasteomawia cechy charakterystyczne niektórych płazówPoziom umiejętności:stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych:uczeń: rozpozna pospolite gatunki płazów podczas wycieczek i wędrówek w terenie dokona charakterystyki wybranych gatunków płazów porównuje płazy ogoniaste i bezogonowe uzasadnia konieczność ochrony płazówstosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych:uczeń: ocenia pożyteczność płazów w przyrodzieprzewiduje skutki tępienia płazówPostaw i przekonań:wykorzystuje swoją wiedzę w działaniach na rzecz ochrony przyrodyprezentuje etyczną postawę względem żywych organizmówaktywnie uczestniczy w lekcjikształtuje umiejętność współpracy i komunikowania Forma nauczania: Lekcja w klasie Typ lekcji: Lekcja służąca wprowadzeniu nowego materiału Forma organizacyjna: Indywidualna, zbiorowa Strategia: emocjonalna, problemowa Metody: drama, dyskusja, praca z tablicami dydaktycznymi Środki dydaktyczne: tablice dydaktyczne - płazy chronione, kolorowe plansze płazów, teksty scenek rodzajowychLiteratura:dla nauczyciela"Poradnik metodyczny - Przyroda do kl. VI" wyd. Nowa Era W. Juszczyk, H. Szarski -"Płazy i gady chronione" M. Młynarski "Płazy i gady Polski"dla uczniapodręcznik "Przyroda kl. VI" wyd. Nowa Era A. Herczek, J. Gorczyca"Płazy i gady Polski"Informacja:Role:ropucha szarakumak nizinnytraszka grzebieniastasalamandra plamistażaba wodna 3-4 osoby - eksperci z dziedziny wiedzy o płazach 2-3 osoby - przygotowują scenkę rodzajową pt. "Sąd nad ropuchą" Kilka dni przed lekcją zapoznaję uczniów z tematem i organizacją lekcji. Ustalamy zagadnienia i podział ról. Pozwalam uczniom je samodzielnie wybrać. Określam czas na przygotowanie się do roli. Wspólnie z klasą przygotowujemy rekwizyty - plansze przedstawiające płazy. Do każdej roli uczeń wypisuje na kartce niezbędne wiadomości z biologii przedstawianego gatunku wraz z ciekawostkami na jego temat (uzgadnia dane z nauczycielem, by wiadomości nie były za szerokie). Eksperci:przygotowują dane statystyczne o liczbie płazów występujących w Polscena podstawie przedstawionych wypowiedzi dzielą płazy na ogoniaste i bezogonoweustalają liczbę motywów ochrony płazówpodaj ą proj ekt zapisu notatki 2-3 osoby prezentują samodzielnie przygotowaną scenkę rodzajową na temat "Sąd nad ropuchą" (korzystając z dowolnych źródeł informacji).Pozostali uczniowie w klasie są obserwatorami - słuchają i przygotowują się do lekcji Faza przygotowawcza: sprawy organizacyjno - porządkowekontrola ustna wiadomości uczniów z lekcji poprzedniej:W jaki sposób płazy przystosowały się do środowiska wodno-lądowego?Omów proces rozmnażania się płazów na przykładzie żabynawiązanie do nowego tematu:Dzisiaj na lekcji odbędzie się spotkanie z nieznajomymi zwierzętami, które zamieszkują stawy, potoki, wilgotne łąki i gleby. W spotkaniu biorą też udział eksperci, którzy pomogą nam rozwiązać problem, wyrazić końcową opinię:Czy nieznajomych należy chronić czy tępić? Faza realizacyjna: Eksperci zajmuj ą miejsca przy osobnym stoliku z napisem "Eksperci" Nieznajomi przedstawiają się w kolejności ustalonej na tablicy:żaba wodnaropucha szarakumak nizinnysalamandra plamistatraszka grzebieniasta Prezentacja płazówKażdy gatunek płaza mówi o sobie i jednocześnie prezentuje planszę ukazującą jego żabą wodną, jednym z najpospolitszych i najlepiej znanych płazów w Polsce. Moje ciało ma kształt wydłużony, głowa nie jest oddzielona przewężeniem od tułowia. Pyszczek mam zwężony i zaokrąglony. Kończyny tylne długie i mocne: pozwalają mi wykonywać dalekie skoki. Między palcami tylnych nóg mam dobrze rozwinięte błony pławne. Rozpoznasz mnie łatwo po gładkiej skórze i jasnej, wąskiej prędze wzdłuż grzbietu. Ubarwienie moje jest zmienne - zielone w różnym nasileniu i odcieniach. Żywię się głównie owadami latającymi. Zimuję zagrzebana w warstwę mułu i szlamu głębszych zbiorników wodnych. Ludzie odławiają mnie masowo. Wysyłają do Francji i używają do celów laboratoryjnych. Jestem tępiona, szczególnie w pobliżu największym polskim płazem bezogonowym, długość niektórych naszych osobników dochodzi do 20 cm. Mam ciało szerokie i masywne, pokryte chropowatą skórą z licznymi brodawkami i gruczołami jadowymi. Wśród nich największe są gruczoły przyuszne. Kolor mojego grzbietu jest brązowy w różnych odcieniach, brzuszną stronę mam bledszą - brudnoszarą lub płową. W kwietniu składam jaja w postaci długich sznurów sięgających do 5 m długości. Okres przeobrażania trwa u mnie około 6 tygodni, po czym opuszczam wodę i kieruję się w stronę wilgotnych lasów i zarośli. Żywię się ślimakami, owadami, a nawet młodymi gryzoniami. Moimi siostrami są: ropucha zielona i ropucha paskówka. Spośród nas ja mam najlepiej rozwinięte gruczoły jadowe. Ich trująca, bardzo toksyczna wydzielina wystrzykiwana w czasie niebezpieczeństwa na powierzchnię skóry, doskonale chroni mnie przed atakami swoim przypominam niewielką ropuchę, lecz o delikatniejszej budowie ciała. Ubarwienie grzbietu mam ciemne, brunatne, czasem z odcieniem zielonym pokryte ciemnymi plamami. Spód ciała mam niebieskawy, niekiedy prawie granatowy, upstrzony dużymi jaskrawymi plamami w kolorze pomarańczowym. Długość dorosłych osobników dochodzi do 5 cm. Nazwę swą zawdzięczamy charakterystycznemu głosowi, przypominającemu monotonne stękanie. Głos ten jest donośny. Nasze życie jest silnie związane z wodą. Żywimy się wodnymi zwierzątkami: ślimakami, owadami i pierścienicami. Występuję w całej Polsce. Moim krewnym jest kumak salamandrą plamistą, największym w Polsce płazem ogoniastym. Rosnę do długości ok. 23 cm. Ciało moje jest walcowate, głowa szeroka, płaska, oczy wyłupiaste. Skórę grzbietu mam gładką i błyszczącą, nogi masywne i dość krótkie. Ubarwienie mam odstraszające, czarne w pomarańczowe plamy. Jestem zwierzęciem wyłącznie lądowym, zamieszkuję wilgotne łasy na pogórzu oraz w reglu dolnym. Poluję w nocy w czasie silnych opadów rosy. Żywię się dżdżownicami, ślimakami, gąsienicami oraz dorosłymi owadami i pająkami. Żyję w Karpatach i traszką grzebieniastą. Ciało moje ma długość około 17 cm, jest masywne, mocne, walcowate. Skórę mam zawsze chropowatą, pokrytą w części grzbietowej i po bokach jak gdyby drobnymi guzkowatymi brodawkami. Głowę mam szeroką, opatrzoną wyraźnym fałdem podgardlanym. Ogon mój jest prawie równy długości reszty ciała. Skórę na grzbiecie mam barwy prawie czarnej: pod spodem ciała jest ona pomarańczowa z czarnymi plamkami. Samice są większe od samców. W okresie godowym samce z naszego gatunku mają szeroki fałd skórny biegnący od kar-ku do ogona, wyraźnie piłkowany, przypominający grzebień, stąd zawdzięczamy nazwę naszego gatunku. Ulubionym moim środowiskiem są doły po torfie, gliniaste rowy, stawy lub sadzawki. Na lądzie prowadzę życie nocne, polując na drobne zwierzątka. Moimi krewniaczkami są: traszka zwyczajna, traszka górska i traszka prezentują scenkę (nie dłuższą niż trzy minuty) pt. "Sąd nad ropuchą", w której przytaczają argumenty przemawiające za koniecznością ochrony płazów pozostali uczniowie słuchają i przygotowują się do dyskusjiDyskusja - uczniowie podają własne przykłady z przypadkowych spotkań z płazami w czasie wycieczek zabierają głos eksperci - dodają własne spostrzeżenia, podają dane statystyczne o liczbie płazów występujących w Polsce (17 gatunków) oraz dokonują podziału na płazy bezogonowe i ogoniaste. Prezentują na tablicach dydaktycznych inne gatunki płazów oraz omawiają nie-które ciekawostki z ich życia. Podają argumenty przemawiające za koniecznością ochrony płazów: płazy są pożyteczne, jako zwierzęta owadożeme obok ptaków stanowią jeden z czynników utrzymujących równowagę biologiczną w przyrodzie zjadają owady nocne o barwach ochronnych lub wydzielające zapachy nieprzyjemne dla ptaków (nie mają dużych wymagań smakowych) zjadają owady i ich larwy będące szkodnikami lasów, pól uprawnychZwierzęta te często budzą niechęć i są niszczone przez młodzież, a przecież zasługują na zainteresowanie i ochronę. Bolącym problemem jest to, że niektóre gatunki są obiektem eksportu dewizowego, stanowią pokarm dla człowieka i w hodowli zwierząt futerkowych a przede wszystkim używane są do celów laboratoryjnych. Niepokojącym faktem jest to, że ginie ich środowisko, z którym są bardzo ściśle związane. Coraz więcej zbiorników wodnych jest zatruwanych, a w wyniku osuszania terenów z roku na rok maleje liczba jezior, stawów i rzek o czystych wodach. Płazy beznogie giną jeszcze z innego powodu. Bardzo często ich drogę do zbiornika wodnego przecina droga szybkiego ruchu i niekiedy nawet duża liczba migrujących płazów ginie pod kołami przejeżdżających się, czy przepiękną salamandrę plamistą, rzekotkę drzewną, barwne brzuszki kumaków, wspaniałą fraszkę, kolorowe ropuchy: szarą, zieloną, paskówkę naprawdę chcecie oglądać tylko na obrazkach?Eksperci na kartonach podnoszą w górę hasło: "OTACZAMY OPIEKĄ POŻYTECZNE PŁAZY"Wysłuchanie refleksji i spostrzeżeń wraz z uczniami oceniają wystąpienia "gości" oraz uczniów prezentujących w zeszycie: zapis hasła - zapis gatunków płazów występujących w Polsce Faza podsumowująca Herpetologia - nauka o płazach i gadach. Inna nazwa grzebiuszki ziemnej. Jaja żab. Gatunek żaby brunatnej. Ułatwiają rzekotce utrzymanie się na drzewie. U żab występuje zapłodnienie ...................... Największa żaba. Może być szara, zielona, paskówka. Larwy meksykańskiej salamandry. Traszki to płazy ............................. Krewny kumaka nizinnego. Larwy żab. Największy płaz aktywności uczniówPraca domowa:Prowadź obserwacje w pobliżu miejsca swego zamieszkania: jakie płazy rozpoznasz?Powtórz wiadomości o chętnych: Na podstawie dowolnej literatury wypisz płazy żyjące w innych krajach.